A. Noms masculins - Nom féminins :
Fransız dilinde , bazı isimler masculin , bazıları ise féminin olarak ortaya çıkmıştır.
Doğru konuşup yazabilmek için bir ismin anlamını öğrenmek yetmez ; türünü de birlikte öğrenmek gerekir. Bu amaç için en uygun kaynak sözlüklerdir.
Bununla beraber , Fransızca öğrenimini kolaylaştırmak amacıyla aşağıda bazı kurallar verilmiştir.
1. Ağaç isimleri masculin , meyve isimleri féminin'dir.
Un pommier , une pomme. un noisetier , une noisette.
2. Sonu e ile biten ülke isimleri féminin'dir.
La Turquie , La France , L'Angleterre.
- Sonunda e olmayan ülke isimleri masculin'dir.
İstisnalar :
Le Mexique , Le Zaïre , Le Cambodge , Le Mozambique.
- Tümleç olarak kullanılınca , masculin ülke isimlerinin başına au getirilir.
il a un oncle qui travaille au Japon.
- Féminin ülke isimlerinin ve sesli harfle başlayan masculin ülke isimlerinin başına en getirilir.
Ces camions transportent de céréales en Iran.
ils vont en Uruguay.
- Çoğul ülke isimlerinin başına aux getirilir.
Je passerai mes vacances aux Baléares.
il y a des Turcs qui travaillent aux Pays-Bas.
3. Ölçü birimi olan kelimeler masculin'dir.
un mètre , un litre , un kilo.
4. Eskiden sadece erkeklerin çalıştığı meslek isimleri masculin'dir.
un professeur , un juge , un officier , un médecin.
- Bu gibi mesleklerde çalışan bayanlar için :
5. Sonu age , eau , ment , ail , ard , et , isme , ron ile biten isimlerin çoğu masculin'dir.
le courage , un cadeau , un mouvement , un vitrail , un poignard , un livret , le nationalisme , un moucheron.
İstisnalar :
une page , une image , une cage , une plage , la rage.
6. Genellikle masculin'dir :
a. Maden isimleri :
le fer , le cuivre , le pétrole.
b. Gün , ay , mevsim , yön isimleri :
un dimanche. Un avril pluvieux. Un été chaud.
Le Nord. Le Sud.
c. Rüzgar isimleri :
Le zéphyre , le mistral.
d. Rakamlar , harfler , müzik notaları :
Le neuf a gagné. Effacez le s. Un do , un mi.
e. Sıfatlardan , mastarlardan , değişmez sözcüklerden yapılan isimler :
le bleu , le rouge .
le dîner , le souvenir.
le bien , le devant de la porte , le qu'en-dira-t-on.
f. Şarap isimleri :
le champagne , le bourgogne.
7. Her türün erkeği masculin , dişisi féminin'dir.
un homme , une femme. un chat , une chatte
8. Hastalık ve bilim isimleri genellikle féminin'dir.
la grippe , la tuberculose , la bronchite.
la médecine , la politique , la chimie.
9. Aynı cinsten (iki sessiz harf + e) ile biten isimler féminin'dir.
une ville , une pelle , une dette.
İstisnalar :
un colosse , un squelette , un carrosse , un télégramme.
10. Çiçek ve meyve isimleri féminin'dir.
une rose , une pâquerette , une pomme , une cerise.
11.Sonu sion , tion , rie , ence ile biten isimler féminin'dir.
la télévision , une déclaration , une épicerie , une conférence.
İstisnalar : le silence.
12. Sonu ée , té ile biten isimler genellikle féminin'dir.
une année , une mosquée , une qualité , une société.
İstisnalar :
un lycée , un musée , un mausolée , un côte , du thé.
13. Sonu eur , sse ile biten soyut isimler féminin'dir.,
la profondeur , la longueur , la jeunesse , la jaunisse.
İstisnalar :
le malheur , la bonheur , l'honneur.
14. Sonu ure ile biten isimler féminin'dir.
la littérature , la blessure , la déchirure.
15. Sonu tude ile biten isimler féminin'dir.
la solitude , une inquiétude , une habitude .
16. Renk bildiren isimler masculin'dir.
le bleu , le noir , le rouge.
EK BİLGİLER :
1. Bazı isimlerin masculin şekli başka , féminin şekli başka anlam ifade eder.
Le livre (kitap) - La livre (Yarım kilo , Lira.)
Le tour (Devir) - La tour (Kule)
Le page (Genç asilzade) - La page (Sayfa)
2. Bazı isimler hem masculin hem féminin şekilde aynen kullanılır.
Un artiste - Une artiste
Un enfant - Une enfant
Un Russe - Une Russe
3. Cins belirtmek için bazı isimlere niteleme sıfatı eklenir.
Un rossignol mâle (Erkek bülbül) - Un rossignol femelle (Dişi bülbül)
Une souris mâle (Erkek fare) - Une souris femelle (Dişi fare)
B. Formation du féminin :
1. Genellikle , masculin bir ismin féminin şekli sona e eklenerek yapılır. Bu e okunmaz ; kendisinden önceki sessiz harfin okunmasını sağlar.
un ami - une amie
un cousin - une cousine
2. Sonu er ile biten masculin isimler , féminin yapılırken ère eki alırlar.
un berger - une bergère
un fermier - une fermière
3. Sonu n ile biten masculin isimler , féminin yapılırken nne eki alırlar.
un paysan - une paysanne
un chien - une chienne
4. Sonu eur ile biten masculin isimler euse biçiminde , teur ile bitenler ise trice biçiminde féminin yapılır.
un fumeur - une fumeuse
un directeur - une directrice
5. Sonu e ile biten bazı masculin isimler sse biçiminde féminin yapılır.
un âne - une ânesse un conte - une contesse
un maître - une maîtresse une prince - une princesse
6. Bazı masculin isimlerin féminin şekli tamamen farklıdır.
un homme - une femme
un oncle - une tante
un cheval - une jument
un bélier- une brebis
un coq - une poule
un frère - une sœur
un neveu - une nièce
un père - une mère
un bouc - une chèvre
C. c1 Le pluriel des noms :
1. Genellikle , isimlerin çoğul hale getirmek için sona s konur ve çoğul article kullanılır.
un ami - des amis une pomme - des pommes
la femme - les femmes un clou - des clous
2. Sonu ou ile biten 7 isim x eklenerek çoğul yapılırlar.
bijou , caillou , chou , genou , hibou , pou , joujou
Ma mère avait des bijoux magnifiques.
il a mis ses genoux par terre.
3. Sonu eu , au ile biten isimlerin çoğulu x eklenerek yapılır.
Les feux servent à régler la circulation.
il a reçu beaucoup de cadeaux pour son anniversaire.
İstisnalar :
Elle a lavé les bleus de son mari.
Les deux pneus de la voiture ont crevé.
4. Sonu al ile biten 7 ismin çoğulu , al yerine aux getirilerek yapılır.
il lit plusieurs journaux chaque jour.
İstisnalar :
bal , carnaval , chacal , festival , régal , étal , récital
On organise plusieurs festivals en été.
5. Sonu ail ile biten isimlerin çoğulu s eklenerek yapılır.
Ne parlez pas de détails!
İstisnalar :
bail , corail , émail , travail , vitrail , soupirail , Ventail
il y a des travaux sur la route Ankara-Eskişehir.
Les fenêtres de l'église son ornées de beaux vitraux gothiques.
6. Sonu s , x , z ile biten isimler çoğulda aynen kullanılır. Sadece article çoğul hale konulur.
Les souris transportent le microbe de la peste. (une souris)
Les prix augmentent de jour en jour. (un prix)
On cultive différentes sortes de riz en Chine. (le riz)
7. Bazı isimler çoğul yapılırken , tamamen değişikliğe uğrarlar.
un œil - des yeux
le ciel - les cieux
8. Bazı isimler çoğul olunca telaffuz da değişir.
un bœuf (böf) - des bœufs (bö)
un œuf (öf) - des œufs (ö)
un os (os) - des os (o)
9. Ülke , bölge , şehir halkını ifade eden özel isimler , cins isimler gibi çoğul yapılır.
un Turc - des Turcs
une Bretonne - des Bretonnes
10. Aile isimleri , değişikliğe uğramadan çoğul gibi kullanılabilir.
Les dupont viendront dîner ce soir.
11. Bazı özel isimler daima çoğul kullanılır.
Les Balkans , Les Pyrénées , Les Antilles .
c2 Le pluriel des noms composés :
1. isim + isim birleşmesiyle meydana gelmişse , her iki isim de çoğul yapılır.
un oiseau - mouche → des oiseaux - mouches
İstisnalar :
des timbres - poste / des années - lumière / des gardes - chasse
2. isim + edat + isim birleşmesiyle meydana gelmişse sadece ilk isim çoğul yapılır.
un arc-en-ciel → des arcs-en-ciel
İstisnalar :
des bêtes à cornes / des tête-à-tête / des pot-au-feu
3. Sıfat + isim birleşmesiyle meydana gelmişsse her ikisi de çoğul yapılır.
une basse-cour → des basses-cours
İstisnalar :
des grand-mères / des demi-journées
4. Sıfat + sıfat birleşmesiyle meydana gelmişse her ikisi de çoğul yapılır.
Un sourd - muet → des sourds-muets
5. Yüklem + isim birleşmesiyle meydana gelmişse , sadece isim çoğul yapılır.
des porte - manteaux , des tourne -disques , des porte - clés
İstisnalar :
des abat-jour / des porte - monnaie
6. Değişmez sözcük + isim birleşmesiyle meydana gelmişse sadece isim çoğul yapılır.
un avant - projet → des avant - projets
une arrière - boutique → des arrière - boutiques
7. Yüklem + yüklem birleşmesiyle meydana gelmişse değişiklik olmaz.
un laissez-passer → des laissez-passer
EK BİLGİLER :
1. Bir ülke halkını ifade eden ismin masculin şekli le ile ve küçük harfle kullanılırsa o ülkenin dilini ifade eder.
le français (Fransızca) , le turc (Türkçe) , l'anglais (İngilizce) , le chinois (Çince)
- Parler fiili ile , dil isimleri article'siz kullanılır.
- Non. Je parle anglais.
- Cümlede zarf varsa article iade edilir.
- Aynı isimlere büyük harfle başlanırsa o ülkenin erkeği ifade edilmiş olur.
- Bir ülkede oturanları ifade eden isim article'siz olarak ve küçük harfle kullanılırsa o ülkeyle ilgili sıfat elde edilir.
L'industrie japonaise est très développée.
2. Özel isimler genellikle article almazlar.
Pierre , Bordeaux , Christine , Londres , Lyon.
- Özel isimlerin bazan article veya başka bir belirleyici ile kullanılması , vurgulamak ya da duygu nüansı katmak içindir.
Mon Pierre a été le premier de sa classe.
C'était une Noire de rêve avec son gros ventre , ses lèvres charnues et sa taille colossale.
(Koca karnı , etli dudakları ve heybetli boyu ile sanal bir Zenci kadın idi.)
il est encore avec son Monsieur MARTIN.
(Gene şu mösyö Martiniyle birliktedir.)
Moi , Je ne regrette jamais ton Paris bruyant en coûteux.
(Ben, senin şu gürültülü ve pahalı Paris'ini hiç mi hiç özlemiyorum.)
3. Bütün nehir , ırmak , dağ , bölge , isimleri article alır.
- La Loire , La Seine , La Garronne , Le Rhone
- Le Var , La Gironde
- Le Massif Central , Les Vosges , Le Jura , Les Alpes
- L'Aquitaine , La Bretagne , L'Alsace ... etc.
Ama sadece bir kaç il ismi article ile kullanılır.
- Le Caire , Le Puy , Les Andelys , La Paz.
4. Kişi isimleriyle yer zarfı yapılırken chez edatı kullanılır.
Je vais chez Pierre. (Pierre'in evine gidiyorum.)
Je viens de chez mon oncle. (Amcamın evinden geliyorum.)
il faut que vous téléphoniez chez le médecin. (Doktora telefon etmeniz gerek.)
- Son yıllarda , mağaza isimleriyle de chez kullanma eğilimi gözlenmektedir.
0 yorum:
Yorum Gönder